Mevrouw de Jager: Verzorging na het schot.

Woensdagavond 15 juni 2022...

Verzorging na het schot.

Rond 19.00 uur vertrekt Arjan richting het bos. De dag ervoor ben ik héél vroeg in de ochtend op pad gegaan voor een verkenningsrondje langs de plaatsen waar Arjan aanzit voor een reebok. Eens kijken of ze 's morgens wel op de been zijn.
Het is juni, dan is het reewild moeilijk zichtbaar.
De geiten verzorgen hun pasgeboren kalfjes, de bokken trekken zich terug in hun territorium en nemen rust vóór de bronst begint.
Ze lijken dit jaar wel extreem onzichtbaar. Misschien door de afgelopen 2 jaren met corona-drukte in de bossen. Misschien omdat er een paar keer een wolf gezien is in het gebied.
Ik heb die ochtend wel sporen gezien, maar slechts 1 reegeit. Op de wildcamera's die we in het bos hangen zijn wel reeën te zien, vaak 's nachts. Schieten kun je niet goed in de dichte bossen daarom wordt er 'aangezeten' aan de randen en open plekken. Daar treedt het reewild naar buiten om te eten. Dit doen ze om de 4 uur ongeveer waarna ze zich weer terug trekken in het bos om rustig te herkauwen. Als reewildbeheerder is het belangrijk om veel in het veld te zijn om het ritme van het reewild te ontdekken.
Arjan heeft al heel wat avonden tot een uur na zonsondergang in de bosrand gezeten en heeft nog geen kans om te schieten gehad. Veel verstoring door wandelaars, wildkampeerders, loslopende honden of een luchtballon die ineens op de wei landt.
Ook is er een periode met veel regen en wind geweest. Dan hoef je meestal niet naar het bos te gaan. Het reewild blijft dan liever in de dekking van het dichte bos.

Woensdagavond 15 juni vertrok Arjan dus rond 19.00 uur richting het bos.
Ik heb die avond nog wat werk van studenten nagekeken. Arjan stuurt meestal een foto van zijn uitzicht als hij eenmaal zit. Soms kun je thuis bedenken waar je gaat zitten maar als je aankomt kunnen de omstandigheden ter plaatse zo zijn dat je moet uitwijken naar een andere plek. Denk aan een boer die aan het werk is, de schapen die in het gebied lopen die verhuisd zijn of de al eerder genoemde wildkampeerders.
Deze keer krijg ik geen overzichtsfoto maar rond 20.15 uur dit berichtje: "Ik heb geschoten. Sprong een meter omhoog en liep met kop bij de grond weg. Met links. Denk dat die wel ligt."

Pfff... wat een spanning... ik ga alvast mijn lange broek en goeie schoenen aantrekken. En laat de kinderen weten dat ik zo weg ga. Of de hond mee moet weet ik nog niet.
En dan weer een appje: "Binnen"
Arjan heeft de bok dus gevonden, ik wens hem Waidmannsheil en hij appt Waidmannsdank terug.
Ik krijg een foto van de bok binnen, het lijkt een spitser, grijze neus. Ik denk zo snel gezien een ouwe, maar dat is maar gissen.

Snel stap ik in de auto en rijd naar het huis van de jachthouder die vlak bij het veld woont. Deze blijkt niet thuis en Arjan is er ook nog niet, even wachten dus. Hij moet van zowat de uiterste hoek van het veld komen en over de bospaden rijd je niet zo snel.
Het duurt niet lang voor hij er is. Samen tillen we de wildbak met de bok erin uit de auto. Ik zie de rozenstokken, het begin van het gewei, dicht op de schedel staan. Het spitser gewei is ook wat onregelmatig gevormd. Ik denk wel zeker een oude bok. Het gewei gaat op hogere leeftijd terugzetten zoals we dat noemen. Het wordt dan elk jaar kleiner dan het jaar ervoor en krijgt in de loop der tijd minder of geen vertakkingen meer. Een jong spitser gewei is gladder van vorm.

Alles wat we gebruiken
bij het ontweiden.

We nemen alles wat we nodig hebben mee uit de auto naar achter het huis.
Een doos plastic handschoenen, een wildhaak, een rol plastic zakken en de butt out. Dat is een haak waarmee je via de anus de darm naar buiten kunt halen zodat je het darmstelsel helemaal dicht kunt houden.
We tillen de bok uit de wildbak en leggen hem op zijn rug op het straatje.
We bekijken het in- en uitschot, het zit op het blad. Het stuk van de flank van het ree waarachter hart, longen en lever zich bevinden. Het wegrennen van het ree en de manier waarop hij dat deed vertelden ons dat ook al. Een laag bladschot, waarbij het ree eerst omhoog springt en daarna met de kop laag en gekromde rug wegrent. Direct dodelijk. Goed gedaan dus. De bok lag nog geen 20 meter verder.
Arjan gebruikt de butt out en snijd de darm zo los. De geslachtsdelen van de bok snijdt hij weg. Ik sta aan de andere kant van het dier, hou zijn kop rechtop en sta met mijn voeten op zijn voorpoten, zo blijft zijn buik mooi recht naar boven en kan Arjan er goed bij.

Langs de hele buik en borst snijdt hij een reepje huid weg. Zo heb je minder last van haren op het vlees. Bij een zomervacht zoals nu heb je daar wel minder last van maar bij een wintervacht is dit wel heel fijn.

organen controleren op afwijkingen

Ik leerde dit op de Duitse cursus 'Kundige Person' die ik in april volgde. Een mooie aanvulling waar ik weer veel leerde over ontweiden, aandoeningen bij wild en ziekteherkenning.
Normaal gesproken is bijlichten met de zaklamp ook een van mijn taken. Het voordeel van vroeg op de avond schieten én de lange zomerdagen is ontweiden bij daglicht.
Ondertussen heeft Arjan de buikholte open gesneden en bij de hals snijdt hij de tong en slokdarm los. Met zijn mes snijdt hij langs het borstbeen de ribben los. Het middenrif nog losmaken en dan kunnen vanaf de slokdarm alle organen en het hele darmstelsel uit het ree gehaald worden. We leggen dit naast het dier neer en kijken of er onvolkomenheden te zien zijn. Alles ziet er keurig uit.
Het hart is voor de helft weg door het schot, ook een stuk long en wat van de lever is geraakt.

kijken naar het gebit om
de leeftijd te kunnen benaderen

We leggen slokdarm, hart, lever en nieren apart voor de honden. Ook de pens snijden we los, keren hem binnenstebuiten en spoelen hem uit met water.

Het ree hangen we aan een wildhaak aan een van de leibomen langs het straatje. Het was een mooi bladschot, daarom is er geen darminhoud aan het vlees gekomen. Toch spoelt Arjan het dier even uit om de laatste restjes geronnen bloed weg te spoelen.
Ik ben wel heel benieuwd naar de leeftijd. Arjan snijd de wang van de bok open om zijn gebit te kunnen bekijken. Al heel ver afgesleten, dus wel zeker een oudere meneer.
Wat een goed afschot, zo is er plaats voor een jongere bok die zich straks met de bronst voort mag planten.

We ruimen alles netjes op en als we net klaar zijn komt de jachthouder thuis.

We drinken nog een wijntje en proosten op de bok.
De bok hangen we in de koeling bij vrienden van ons. De pens hangen we aan een haak buiten, die is met deze temperaturen snel gedroogd. Voor de honden een heerlijke snack. Vrijdag snijd ik de niertjes, lever en hart in plakjes van ongeveer een halve centimeter en leg ze in de voedseldroger. Deze blijft de hele nacht aan in de schuur en zaterdagochtend zijn de stukken droog genoeg. De honden smullen ervan.
Lien, onze Grote Munsterlander krijgt zaterdag ook de slokdarm. Zij helpt ons af en toe met een nazoek en krijgt deze dan ook als beloning. Vandaag is het gewoon een lekkernij. Zo wordt er heel weinig van het dier weggegooid.
Maandag hopen we dat de temperatuur iets daalt, dan kunnen we het ree verder af villen.
Een deel van het vlees zal teruggaan naar de jachthouder en eventueel naar de grondeigenaren.
De nek en voorpoten verdwijnen meestal in soep of stoofpot. Van de nek is ook goed een rollade te maken. Achterbouten zijn als biefstuk en de rug... dat stukje van het dier is subliem.
De kop wordt ingevroren en later gezaagd en afgekookt en komt dan na het bleken op een plankje aan de muur. Datum, tijd en plaats van afschot wordt netjes aan de achterzijde genoteerd. Zo blijft deze bok een mooie herinnering.

Wat is oogsten uit de natuur toch bijzonder mooi!